Kwestie związane z przestrzeganiem ustawy o pracownikach samorządowych nie należą do kompetencji PKW

W związku z pytaniami kierowanymi do Państwowej Komisji Wyborczej wyjaśnia się, co następuje: 

Państwowa Komisja Wyborcza nie jest właściwa do oceny posiadania prawa wybieralności przez konkretnego kandydata. W wyborach do wójtów (burmistrzów, prezydentów miast) właściwymi do rozpatrywania zgłoszeń kandydatów są gminne (miejskie) komisje wyborcze.

Państwowej Komisji Wyborczej znana jest kwestia dotycząca braku spójności pomiędzy art. 6 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1260 i 1669) oraz art. 11 § 2 pkt 1 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz. U. z 2018 r. poz. 754, 1000 i 1349).

Należy jednakże zwrócić uwagę, że kwestie związane z przestrzeganiem powołanej wyżej ustawy o pracownikach samorządowych, w tym sprawy dotyczące zatrudniania pracowników samorządowych na podstawie wyboru, a zatem także wójtów (burmistrzów, prezydentów miast), nie należą do kompetencji Państwowej Komisji Wyborczej. Dlatego też Komisja nie jest uprawniona do wyrażania opinii w tych sprawach.

Trzeba natomiast podkreślić, że Państwowa Komisja Wyborcza oraz inne organy wyborcze zobowiązane są do przeprowadzania wyborów, tj. wykonywania poszczególnych czynności wyborczych, na podstawie obowiązujących przepisów Kodeksu wyborczego. Oznacza to zatem, że terytorialna komisja wyborcza rozpatrując zgłoszenie kandydata na wójta (burmistrza, prezydenta miasta) obowiązana jest sprawdzić w szczególności, czy zgłaszany kandydat posiada prawo wybieralności określone w Kodeksie wyborczym, tj. m.in. czy nie był skazany prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe (art. 11 § 2 pkt 1 Kodeksu wyborczego). Omawiany przepis ma zastosowanie także do osób, wobec których sąd warunkowo zawiesił wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności. Stanowisko to podzielił również Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 7 października 2015 r. sygn. akt. II OSK 2276/15.

Z powołanego przepisu wynika zatem, że osoba skazana za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego, ale na karę inną niż kara pozbawienia wolności, będzie mogła kandydować w wyborach samorządowych w 2018 r.

Ponadto Państwowa Komisja Wyborcza wyjaśnia, że jak wynika z wytycznych dla terytorialnych komisji wyborczych dotyczących wykonywania zadań do dnia głosowania w wyborach organów jednostek samorządu terytorialnego, zarządzonych na dzień 21 października 2018 r., stanowiących załącznik do uchwały Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 3 września 2018 r., sprawdzając spełnienie wymogu, o którym mowa w art. 11 § 2 pkt 1 Kodeksu wyborczego, terytorialna komisja wyborcza uznaje złożone przez kandydata oświadczenie o posiadaniu prawa wybieralności za wiarygodny dowód uprawniający do kandydowania. Natomiast w przypadku powzięcia w tym zakresie uzasadnionych wątpliwości komisja kieruje zapytanie do właściwego miejscowo punktu informacyjnego Biura Informacyjnego Krajowego Rejestru Karnego. W przypadku otrzymania informacji potwierdzającej że kandydat był skazany prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe, komisja odmawia rejestracji zgłoszenia tej kandydatury.

Państwowa Komisja Wyborcza raz jeszcze podkreśla, na co zwróciła uwagę na wstępie pisma, że nie jest uprawniona do wydania oceny i zajmowania stanowiska w sprawach regulacji dotyczących warunków zatrudniania pracowników samorządowych na podstawie wyboru, a także ewentualnego braku spójności przepisów ustawy o pracownikach samorządowych i przepisów Kodeksu wyborczego. Dlatego też Państwowa Komisja Wyborcza nie może odnieść się do ewentualnego objęcia stanowiska i pełnienia funkcji przez osobę, która została skazana prawomocnym wyrokiem sądu za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe na karę inną niż kara pozbawienia wolności.

Państwowa Komisja Wyborcza jednocześnie wyraża pogląd, że kwestia braku spójności przepisów ustawy o pracownikach samorządowych i Kodeksu wyborczego powinna być poddana pod rozwagę ustawodawcy, który z kolei powinien dążyć do usunięcia ewentualnych niespójności i rozbieżności w systemie prawnym.